Gleby brunatne dzielą się na właściwe i kwaśne, powstają z różnych podłoży, od glin po iły, proces ten jest nazywany brunatnieniem lub fachowo wietrzeniem biochemicznym, polega na uwalnianiu tlenków żelaza, które w połączeniu z próchnicą, tworzą brunatne otoczki ziaren glebowych. Typ ten występuje głównie w klimacie umiarkowanym, ciepłym i wilgotnym. Charakteryzuje go budowa trójdzielna, najgłębszą warstwę stanowi skała macierzysta, na niej znajduje się wietrzeniowy poziom brunatnienia, a najwyżej położony jest poziom próchniczny.
Podział i charakter
Gleby brunatne właściwe tworzą się pod ściółką leśną głównie lasów liściastych, na nizinach ich podstawą są gliny lodowcowe i piaski gliniaste, na terenach górzystych to głównie piaskowce, granity i gnejsy. Wykazują obojętny odczyn ph, są glebami bardzo żyznymi. Drugim podtypem są podłoża kwaśne, które powstają ze zwietrzelin granitów, granitognejsów, gruboziarnistych piaskowców oraz odwapnionych iłów i glin. Wykazują mniejszą aktywność biologiczną niż właściwe, a także niższy od nich poziom ph, dlatego też są mniej atrakcyjne rolniczo.
Gleby brunatne właściwe są zaliczane do pierwszej klasy, w klasyfikacji gruntów ornych, należą do nich te o podłożu lessowym. Na takim gruncie uda się osiągnąć wysokie plony roślin, które korzenią się głęboko, jak na przykład buraki cukrowe, ale także trudniejszych w uprawie zbóż: pszenicy, lucerny czy rzepaku. Kwaśny podtyp jest przyporządkowany do różnych kategorii w zależności od kilku czynników, mogą to być klasy od II do V, w zależności od poziomu kwasowości, wilgotności i jej składu mineralnego.
Występowanie
Gleby brunatne, stanowią blisko 52% wszystkich gleb w Polsce. Właściwe można spotkać na Wyżynie Lubelskiej, Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, Nizinie Śląskiej i Przedgórzu Sudeckim, natomiast te o odczynie kwaśnym na terenach górskich i podgórskich oraz w pasie niżów: między Wrocławiem i Kaliszem oraz w Nizinie Szczecińskiej. Warto zaznaczyć, że tylko 20% wszystkich gleb brunatnych stanowi podtyp właściwych, zdecydowaną większość, 80% stanowią grunty o kwaśnym ph.
Proste czy zróżnicowane?
Ziemie brunatne są przeważnie żyzne, dobrze uprawia się na nich rośliny, nawet te bardzo wymagające. Podobnie jest z budową na tego typu gruncie. Pamiętać jednak należy o ich dużym zróżnicowaniu, aby dobrze określić warunki budowlane w danym miejscu, warto przeprowadzić specjalistyczne badania, które pokażą jaki konkretnie fragment podłoża można napotkać podczas przeprowadzanych prac.