Kartografia to dziedzina nauki, która jest wykorzystywana w różnych gałęziach branży geodezyjnej i geotechnicznej. Redagowanie map pomaga bowiem podczas prowadzenia pomiarów gruntu lub wyznaczania planów budowy danego obiektu. Czym jest kartografia i w jaki sposób opracowania kartograficzne znajdują swoje zastosowanie w hydrogeologii?
Kartografia – na czym polega?
Kartografię można najkrócej zdefiniować jako naukę zajmującą się opracowywaniem, edycją oraz reprodukcją map. W centrum swoich zainteresowań, specjaliści z działalności kartograficznej stawiają przede wszystkim teorię tworzenia map, metody dotyczące ich wykonywania, a dodatkowo powielania i rozpowszechniania. Ponadto, istotną kwestię stanowi szczegółowe badanie map pochodzących z ubiegłych wieków. Warto zauważyć, że historia kartografii, choć nie posiadamy na ten temat w pełni rozbudowanych informacji, sięga czasów starożytnych. Pozostałości pierwszych map, obrazujących kształt kuli ziemskiej zachowały się głównie na malowidłach ściennych. Widoczny i postępujący rozwój kartografii rozpoczyna się w okresie od XV do XVII wieku i jest związany z wynalezieniem, a następnie popularyzacją druku. Od XX wieku nową erę w tworzeniu map przyniosła natomiast rewolucja cyfrowa. Współcześnie, kartografowie nie zajmują się wyłącznie opracowywaniem papierowych planów wybranych obszarów, lecz także tworzeniem specjalnych aplikacji na komputery lub smartfony.
Cel pracy kartografa
Osoby będące kartografami, po spełnieniu odpowiednich wymagań zawodowych i otrzymaniu uprawnień (nadawanych przez Głównego Geodetę Kraju) mogą zajmować się profesjonalnym, graficznym odzwierciedleniem różnego typu terenu. W swojej pracy korzystają z przygotowanych wcześniej pomiarów geodezyjnych i geotechnicznych, co sprawia, że działanie kartografów, geotechników i geodetów jest ze sobą ściśle powiązane. Podczas wykonywania konkretnych zleceń, kartograf musi wykazywać się zarówno zdolnościami technicznymi, jak i estetycznymi. Idealnie narysowana mapa zawiera precyzyjne odwzorowanie rzeczywistego ukształtowania powierzchni lub działów wodnych, a jednocześnie jest prosta w odczytaniu dzięki zastosowaniu umownych znaków.
Kartografia w hydrogeologii – podstawowe założenia
Spośród działów kartografii, do których należą między innymi kartografia matematyczna, kartometria, czy kartoznawstwo, należy również kartografia hydrogeologiczna. W naszym kraju dziedzina ta rozwija się od połowy XX wieku, zajmujący się nią specjaliści opracowują dokumentację hydrogeologiczną, obejmującą szczegółowe charakterystyki dużych ujęć wód podziemnych i zasobności użytkowych poziomów wodonośnych. Co równie istotne, opracowania kartograficzne w hydrogeologii umożliwiają aktualizowanych danych dotyczących stanu wód powierzchniowych, na które wpływają zmiany zachodzące w obrębie płytkich wód płynących tuż pod warstwą gruntu. Wykorzystywane w hydrogeologii techniki typowe dla kartografii znacznie ułatwiają przeprowadzanie efektywnego planowania przestrzennego (niezbędnego przed podjęciem decyzji o realizacji inwestycji budowlanej), interpretowanie wyników monitoringu wód, a także dokonywanie bieżącej oceny stanu chemicznego sieci wodnej.
Praca współczesnych kartografów, oparta na precyzyjnym redagowaniu oraz analizowaniu map staje się przydatna i praktycznie stosowana w wielu dziedzinach nauki. Dzięki opracowaniom kartograficznym w hydrogeologii możliwa jest skuteczna analiza cech wód podziemnych lub powierzchniowych. Określenie działów wodnych i ich składu niejednokrotnie pozwala zweryfikować przydatność użytkową danego gruntu, zwłaszcza przed rozpoczęciem budowy.
